راهنمای فنی انتقال و كاشت نهال

بسته بندی و انتقال نهال:

یكی از عوامل بسیار مهم در موفقیت درختكاری، بسته بندی و انتقال از مراكز تولید نهال یعنی نهالستان، به منطقه مورد كاشت می‌باشد. پس از انتخاب نهال سالم، باید ریشه نهال‌ها را كاملاً در داخل پوششی از پلاستیك یا گونی یا چادر برزنتی قرار داد تا ریشه های نهال در اثر مجاورت با باد و آفتاب و هوای آزاد از بین نرود، سپس با وسایل نقلیه، نسبت به انتقال سریع نهال ها اقدام شود.

دستورات فنی كاشت نهال

آماده كردن عرصه كاشت :

در صورت مسطح بودن زمین، با استفاده از ادوات كشاورزی، گاوآهن و غیره، شیاری به عمق حدود 40 سانتیمتر و به فواصل لازم، بسته به شرایط منطقه ایجاد می‌گردد. سپس محل چاله‌ها در داخل و حاشیه شیارهای ایجادشده، مشخص می شود.
اول با استفاده از تراز دستی یا دوربین، خطوط تراز و همچنین محل غرس نهال، مشخص می‌گردد. سپس روی خطوط تعیین شده، شیاری به ابعاد حداقل 40 × 20 سانتیمتر، به منظور جمع آوری هرز آبهای سطحی بین دو خط تراز و جلوگیری از فرسایش خاك حفر و در داخل آن، چاله احداث می‌شود.

تراكم كاشت :

به طور كلی فواصل كاشت نهال از یكدیگر، بستگی به اهداف و شرایط محیطی دارد. فواصل كشت در شمال كشور كمتر، در جنوب و مناطق بیابانی بیشتر و در سایر مناطق متوسط می‌باشد. در ایجاد فضای سبز هم، فواصل كشت با توجه به نوع گونه و شرایط منطقه و اهداف تغییر می‌یابد.
در هر صورت بهتر است از نظرات و تجارب اهل فن و كارشناسان منابع طبیعی و جهاد کشاورزی منطقه استفاده گردد.

گودبرداری :

شكل چاله غرس نهال درختكاری، معمولاً بصورت مكعب مستطیل، مكعب مربع بوده، به وسیله دست یا به وسیله مته گود برداری حفر می‌شود. موقع كندن، خاك رویی را (به عمق 30-20 سانتیمتری ) كه به آن خاك زراعی گفته می‌شود جداگانه ریخته و خاك زیری را از آن جدا كرده، با مقداری كود پوسیده دامی مخلوط كرده، سپس كف گوده را پس از پایان عملیات خاكبرداری شخم زده، نرم می نمائیم.
ابعاد چاله‌ها براساس سن، وضعیت ریشه و نوع گونه تعیین می‌گردد بطور كلی هر قدر ابعاد آن بزرگتر باشد، استقرار و رشد نهال بهتر خواهد بود.

زمان كاشت:

بهترین زمان كاشت نهال، معمولاً هنگام خواب نهال است در مناطق گرم و متعدله و نیمه سردسیر، بهترین زمان كاشت، پائیز و پس از خواب رفتن نهال است ولی درمناطق سردسیر نهالكاری بهتر است پس از سپری شدن یخبندان انجام شود.
بهترین شرایط برای غرس نهال روزهای ابری وهوای آرام است.
در روزهای آفتابی و گرم و یا یخبندان و روزهایی كه باد شدید است از كاشت نهال جداً خودداری شود. ختم زمان كاشت در پائیز طوری تنظیم و برنامه ریزی شود كه ریشه نهال با محیط جدید قبل از فرارسیدن یخبندان انس پیدا نموده باشد لذا بایستی پایان زمان كاشت 2 الی 3 هفته قبل از بیداری ظاهری نهال باشد.
البته زمان كاشت نهالهای گلدانی، از قاعده فوق مستثنی است زیرا نقل وانتقال و كاشت آنها در تمام طول سال عملی است مع الوصف رعایت موارد ذیل ضروری است.
1- درموقع انتقال نهال نبایستی درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف داشته باشد.
2- رطوبت بافت خاك گلدان درحدی باشد كه مانع از هم پاشیدگی خاك گلدان شود.
3- موقع كاشت، ظرف گلدان ( نایلون و سفال و…) با احتیاط جداگردد، از كاشت نهال با ظرف و گلدان بطور جدی خودداری شود.

نحوه كاشت نهال:

پس از پایان عملیات ترازیابی، احداث شیار و حفره چاله، عرصه آماده كشت برای نهال كاری می‌گردد. طریقه كاشت به شرح زیر صورت می گیرد:
ابتدا در داخل چاله مقداری خاك سطحی زمین كه با كود پوسیده دامی مخلوط شده ریخته می‌شود بطوریكه در موقع قراردادن نهال در داخل چاله، یقه (طوقه ) نهال در سطح كف بانكت قرار می‌گیرد سپس بقیه خاك را مخلوط با مقداری كود به داخل چاله ریخته و نهال‌های ریشه لخت را به آرامی تكان داده، تا خاك چاله در لابلای ریشه قرار گیرد. آنگاه خاك اطراف یقه نهال با فشار پا فشرده می‌شود. نهال اصولاً بایستی در وسط چاله كشت شود.

آبیاری:

بعد از كاشت، بلافاصله بایستی آبیاری انجام و آبیاری‌های بعدی نیز با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و زمان شروع فعالیت نهال تنظیم گردد.
روشهای مختلفی برای آبیاری وجود دارد، با توجه به شرایط كشور از نظر محدودیت آب قابل دسترس، بهترین روش آبیاری از نظر صرفه جویی در مصرف آب و هزینه (در بلند مدت ) و سهولت كار آبیاری، آبیاری قطره ای می‌باشد.

عملیات مراقبت و نگهداری:

برای بهبود شرایطی كه مناسب بقاء و رشد بعدی نهال‌ها باشد عملیات مراقبت (سله شكنی، وجین علف هرز، مرمت حصار و قیم، واكاری نهال‌های خشكیده ) و در صورت لزوم آبیاری پس از كاشت نهال امری ضروری است.

چطور درخت مناسبی انتخاب كنیم؟

برای انتخاب درخت مناسب باید 6 فاكتور را در محل كاشت در نظر بگیریم. این فاكتورها نیازهای درختان هستند و هر درخت با میزان متفاوتی از آنها سازگار است:

– رطوبت

– نور

– آلاینده‌ها

– دما

– خاك

– آفت

چطور درخت بكاریم؟

نهال‌های ریشه عریان:

1ـ قراردادن ریشه در آب به مدت 3 تا 6 ساعت

2ـ حفر چاله‌ای بزرگ‌تر از ریشه

3ـ قراردادن نهال در چاله به صورت عمودی و بدون فشار آوردن به ریشه‌ها

4ـ پركردن چاله و آبیاری نهال

5ـ ریختن اندكی كود دور چاله بدون این كه تنه درخت را لمس كند.

6ـ آبیاری درخت هر 7 تا 10 روز یك‌بار.

نهال‌های گلدانی:

1ـ حفر گودالی به قطر 2 تا 5 برابر قطر دهانه گلدان

2ـ اضافه‌كردن كود

3ـ كندن ریشه‌های در هم تنیده شده

4ـ قراردادن نهال در گودال

5ـ پركردن گودال و آبیاری آن